4. Voorkomende ziekten en plagen in fuchsia's

              

J20-Fuchsia roodwit 5kB.gif (4721 bytes)
4F.Taxuskevers

-

d-08-Taxuskevers 4kB.jpg (4053 bytes)

De schade veroorzaakt door de vraatzucht van de taxuskeverlarve is inmiddels in Engeland in de containerteelt al zo ernstig, dat daar een speciaal adviescentrum voor de bestrijding van deze plaag is te raadplegen [1].

Ook fuchsialiefhebbers in o.a. Nederland en Belgie verspelen veel van hun planten aan de vraatzucht van deze keverlarve. In 1984 verzamelde de auteur van deze website in opdracht van de UTC-Researchgroep over deze hinderlijke gast in onze fuchsias, literatuur uit boeken en vaktijdschriften en won hij informatie in bij onderzoekinstituten in Boskoop en Wageningen. Veel informatie uit een door hem samengesteld rapport hierover vindt u in navolgend artikel, dit nog aangevuld met gevonden nieuwe informatie op het internet.

.

Schadebeeld van kever en larven

De taxuskever leeft van bladmoes, dat deze uit de bladranden in de richting van de hoofdnerf wegknaagt. Hierdoor ontstaan langs de bladranden afgeronde vraatgaten. De aangevreten bladeren zitten meestal alleen in de onderste helft van het bladpakket.

Vraat taxuskever 2 9kB.jpg (9152 bytes)

Vraat aardvlo 3 15kB.jpg (14880 bytes)

De vraatsymptomen kunt u gemakkelijk verwarren met de activiteiten van bepaalde rupsen. Maar rupsen vreten ook aan de bladeren van het bovenste bladpakket. En die vreten soms ook gaten midden in een blad. Hun vraatpatroon ziet er grover uit en ze werken ook wel stukken van de hoofdnerf achter de kiezen.

Links: vraat taxuskever. Rechs: vraat aardvlo 

 
Overdag zult u de kevers nergens in zo'n bewerkte plant aantreffen. Ze zitten dan weggekropen in de bovenste grond- of strooisellaag of ze verschuilen zich onder een kluitje. De beschadigingen, die de keverlarven aanrichten, zijn moeilijker waar te nemen. Die komen namelijk voor in het wortelgestel onder de grond. Schade merkt u pas op als een gezonde plant in korte tijd flets blad krijgt. Daarna gaan de bladeren slap hangen, vergelen en vallen af. Trekt u maar eens aan zo'n kwijnende plant: staat hij los in de pot, dan kunt u hem wel afschrijven, want de larven hebben dan veel van het wortelgestel opgevreten. Maar knijpt u die larven wel eerst dood voordat u de pot in de vuilnisbak leegt.
 

Hoe komt deze kever in uw tuin?

De kever heeft een aantal mogelijkheden om in uw tuin te komen. In bosrijke streken komt hij vrij in de natuur voor. Daar heeft hij natuurlijke belagers, zoals vogels. Haalt u blad voor uw winterberging of strooisel voor uw eigen potgrondmengsel uit het bos, dan kunt u ze ongemerkt in uw tuin importeren.

Ze kunnen ook geimporteerd worden met nieuwe heesters, die u bij het tuincentrum heeft aangeschaft. Die planten staan meestal in een plastic container. En de containerteelt zorgt er voor dat zo'n plant met ongeroerde potkluit in uw tuin komt. Vroeger werd die potkluit in een jute gaaslap geknoopt en daarbij viel er al veel grond (met larven) uit de wortelkluit. De containerteelt verspreidt dus meer en gemakkelijker de larven!

Gelukkig kunnen de kevers niet vliegen. Maar ze kunnen wel vèr lopen, al nemen ze daar behoorlijk de tijd voor. Ze kunnen dan ook uit de tuin van uw buurman zijn gekomen, want tuingrenzen overschrijden ze illegaal.

Als u de oude potgrond van uw fuchsia's - zuinig als u bent - over de tuin uitstrooit of op de composthoop brengt, kan de schade aan uw collectie steeds groter worden. In uw tuin hebben taxuskevers nauwelijks of geen belagers. Tenminste, als u geen toom kippen vrij in uw tuin laat rondscharrelen. Uw tuingrenzen kunt u niet sluiten en heesters in containers moet u blijven kopen, maar de oude potgrond zondermeer op de composthoop of in de tuin uitstrooien, dat moet u niet meer doen.

 

Levenscyclus

Hoe voorkomen of verminderen we de schade door de taxuskever in ons assortiment fuchsia's? Daartoe moeten we eerst de levenscyclus van dit beestje goed kennen. De taxuskever wordt ook wel lapsnuitkever genoemd. In het boomkwekerscentrum Boskoop noemt men de kever 'mobium'. Druivekwekers kennen 'haar' onder de naam 'druivehaan'. Een 'hem' komt niet voor. Er zijn namelijk alleen maar vrouwtjes en die zijn in staat om zich 'ongeslachtelijk' voort te planten.

De taxuskever behoort tot de snuittorren. Deze torren vreten met hun knipkaken aan bladgroen of zetmeelrijke organen. Tegen hun belagers zijn ze goed gepantserd en bij onraad laten ze zich 'schijndood' neervallen. Die reactie is te verwachten van torren, die maar traag kunnen lopen en die niet kunnen wegvliegen.

Van de drie soorten lapsnuitkevers krijgen onze planten meestal alleen bezoek van Otiorrhynchus sulcatus, de Gegroefde lapsnuitkever. De zwarte tot bruinzwarte kevers zijn 10 à 12 mm lang. Op de dekschilden bevinden zich kleine gelige vlekjes. Kenmerkend is de typische brede snuit met de twee antennen.

Taxuskever.jpg (5893 bytes)

Doordat het kevertje een nachtdier is, dat overdag op onze planten niet voorkomt, zullen vele fuchsiavrienden hem niet kennen. Zijn larven zult u wel eens gezien hebben. In de potgrond van kwijnende fuchsia's vond u dan de 10 à 12 mm lange roomwitte larven. Die lagen buikwaarts gekromd in de grond (C-vorm), hebben een bruine kop en zijn pootloos. Voordat ze kever worden, verpoppen ze zich. De taxuskever kent slechts één generatie per jaar.
Taxusk.larven.jpg (10168 bytes)
   
Hoe ziet het verloop van zo'n generatie eruit?  Dan gaan we uit van de generatie, die bij u in de tuin of in het vrije veld voorkomt. In een verwarmde kas overwintert de soort namelijk in diverse stadia. Daar kunnen in februari al kevers rondlopen. In uw tuin verschijnen de eerste kevers vanaf eind mei. Vanaf eind juli gaan die kevers eieren leggen. Tot in de tweede helft van september gaan ze daarmee door. Een 'gezonde' kever heeft dan meer dan 600 eieren her en der in de bovenlaag van de grond afgezet.
 
Die eieren kunt u niet rapen, tenzij u een bovennatuurlijk gezichtsvermogen heeft. De eerste larven komen na zo'n 3 weken uit de eieren, zodat er vanaf de eerste helft van augustus tot begin oktober eieren uitkomen. De jonge larven begeven zich naar het wortelgestel van planten en eten zich daar groot. Na de overwinteringsperiode - zo omstreeks maart - is hun vraatzucht het grootst. Als een belangrijke hoofdwortel is afgevreten, kan één larve al snel een plant laten afsterven. Vreten een aantal larven alleen aan het fijne wortelgestel, dan is zo'n plant bij tijdig ontdekken vaak nog te redden. Fuchsia's met vlezige wortels (zoals F.fulgens) laten zich moeilijk van kevers ontdoen, omdat ze in gangen vandeze dikke wortels verscholen zitten.
 

Bestrijdingsmiddelen

Voor de Researchgroep van de NKvF heb ik indertijd de biologische bestrijding met behulp van parasitaire aaltjes.nader onderzocht en uitgeprobeerd Uiteindelijk blijkt deze methode voor onze fuchsialiefhebbers niet zo geschikt te zijn, onder andere vanwege de in onze kas aan te houden lagere temperatuur. De aaltjes kunnen daar namelijk onder 13°C hun werk niet goed doen. Daarom worden de beschrijving van en ervaringen met deze bestrijdingsmethode, die ik toen in een rapport heb vastgelegd, hierna niet weergegeven.
Pas bij de introductie van het chemische  bestrijdingsmiddel Admire en Provado (laatstgenoemde is specifiek meer geschikt voor de professionele tuinbouw) kunnen fuchsialiefhebbers de taxuskever afdoende bestrijden. Alle bekende vangmethoden van taxuskevers zijn door dit eenvoudige, en redelijk veilig te verwerken middel niet meer aantrekkelijk. Een groot voordeel bij de verwerking van dit gewasbeschermingsmiddel is de mogelijkheid van verwerking volgens de gietmethode. Een klein afgestreken maatschepje met korreltjes Admire in een maatbeker met 1 liter water doen, goed doorroeren en bij uw planten een scheut van deze oplossing doen. In het zomerseizoen nog enkele malen het aangieten herhalen. En ook wittevlieg en bladluizen worden gelijktijdig hiermee dan bestreden.
 

Taxuskever.jpg (5893 bytes)

 'Gelderse Fuchsia Info-site'-november 2008