24. Heeft er
een triphylla met blauwe kroon bestaan? |
 To English version
| , |
| Tijdens mijn
speurtochten op het internet naar 'old botanical fuchsia prints' kom ik
soms merkwaardige platen tegen. Zo vond ik onlangs bovenstaande 'dubbelplaat' afb.3,
waarvan het hier weggelaten bovendeel (zie afb.1) de gedetailleerde tekeningen van
een Combretum weergeeft en het bijstaande onderschrift is: 1782
Lamarck/De Seve - Fuchsia plate 282 in Encyclopédie Méthodique.
|
| Met de fuchsiaprint
op het onderste deel van de plaat (afb.1) is volgens mij iets vreemds aan de hand.
De bloemdetails in het midden had ik al eens eerder op een gevonden plaat gezien. Daar
staan namelijk details op van de eerste in 1703 door Plumier gevonden species F.triphylla,
welke is afgebeeld in 'Nova
Plantarum Americanum Genera' . Linnaeus heeft deze plant later in zijn 'Species Plantarum' (1753) Fuchsia triphylla flore coccinea
genoemd. Een tak met bloem van deze species staat links op deze plaat. Het meest
opmerkelijke op bovenstaande plaat is de blauwe bloemkroon,
terwijl bij fuchsialiefhebbers nog geen enkele triphylla met blauwe kroon bekend is. |
. |
| Rechts staat een tak
van een andere botanische fuchsia getekend en aan de lange meeldraden te zien, zou deze
van een F. magellanica macrostema kunnen zijn. Dat is de als tweede gevonden
fuchsia species. Volgens plaat 47 in 'Journal des Observations Botaniques', Vol. III uit 1725 is de auteur hiervan Père
R.P.L.Feuillé. In de literatuur wordt Lamarck genoemd als de auteur van F.magellanica
(1788 ). Dit is ook de enige fuchsia species, die aan hem als auteur wordt toegeschreven,
maar aangezien plaat afb.3 dateert van 1782, kan laatstgenoemde niet gebruikt zijn om na
te tekenen! |
| Opmerkelijk is ook
dat ik in literatuur op internet nergens heb kunnen lezen dat Lamarck in de
periode dat hij de plantkunde bestudeerde, een studiereis naar Amerika heeft gemaakt. |
|
Jean Baptiste
Antoine Pierre Monet de Lamarck (1744 - 1829) was een uitstekend Frans
natuurkundige. Hij trad in 1760 in krijgsdienst, maar ging kort daarna geneeskunde en
natuurkunde studeren. Nadat hij zich eerst geruime tijd had bezig gehouden met de
dampkringsleer, besteedde hij zijn tijd aan de plantenkunde en bedacht een nieuwe wijze om
de planten in klassen te verdelen. Zijn verdeling vond echter geen bijval, hoewel hij ze
in toepassing bracht in zijn 'Flore
Francaise' (1780, 3 delen;
2e druk 1793), Deze is later door Decandolle omgewerkt. |
|
| Nadat hij voor de
botanische afdeling van 'Encyclopedie
méthodique' van uitgever Panckoucke,
de eerste |
| twee delen had
geleverd, en het voortzetten van twee andere kruidkundige werken aan Poiret en Mirbel
opgedragen had, verwisselde hij de plantenkunde met de dierkunde. Hij werd in 1792
hoogleraar in de natuurlijke historie in de Jardin des Plantes. Belangrijke
boeken, die hij over dierkunde gerealiseerd heeft, zijn 'Histoire naturelle des animaux et san
vertebres'(1816-1822, 7
delen). Zijn wijsgerige gevoelens over de natuur heeft hij vastgelegd in het boekwerk 'Philosophie zoölogique' (1809, twee delen). De 'Encyclopedie Méthodique' is met 206 delen en 125.350 pagina's een van de grootste
Franse encyclopediën. Veel van de botanische platen daarin zijn gemaakt door bekende
artisten als |
|
| H.J.
Redoute, Jacques De Seve, L.Fossier en Nicolas Marechal. In de literatuur staat te
lezen dat de hand-coloured platen soms niet op 'oorspronkelijke wijze' zijn uitgewerkt.
Immers, het gaat hier namelijk om een encyclopedie, en dat betekent vaak 'natekenen' van
eerder gemaakte prenten, die meestal zijn gemaakt door andere artisten. |
|
, |
Ontstaan van fouten bij het met de hand inkleuren |
De
eerder genoemde originele platen, waarvan de fuchsia's in afb.3 zijn nagetekend, waren
zwart-wit afbeeldingen (zie afb.2 en 4). Dat de F.triphylla qua tubus en sepalen
door De Seve (zijn naam staat met kleine letters onder de plaat) met rood is
ingekleurd, zou kunnen komen door de herbenoeming van de naam van deze fuchsia door Linneus
in Fuchsia triphylla flore coccinea, Waarbij de betekenis van coccinea = rood.
Aangezien er in Europa in 1782 alleen nog maar fuchsia species met rode tubus/kelkbladen
en blauwe kroon waren geimporteerd (F.magellanica en F.coccinea),
is het goed denkbaar dat hij de kroon van de triphylla op Plate 282 in Encyclopedie Méthodique daarom ook blauw heeft in gekleurd. Met
deze voor mij plausibele toelichting heeft de antique botanical plate afb.3 een zeer
opmerkelijke fout.
Uit het bovenstaande
kan nog de conclusie worden getrokken of Lamarck wel als eerste F.magellanica
heeft gevonden. Wellicht is dat dus Feuillé met F.magellanica macrostema
geweest! |
.-
|
|
|
|
|
| 3.F.triphylla
(F.Triphylla flore coccinea) - Auteur P.Carolo Plumier, in 'Nova Plantarum Americanum
genera' (1703) |
|
|
| 4.Combretum
(boven) enFuchsias (onder) op Plaat 282 in Encyclopédie Méthodique
(1782-1832) |
|
|
| 5.F.magellanica
macrostema - Auteur R.P.L.Feuillé, Plaat 47 in Journal des Observations
Botaniques Vol. III (1725) |
|
|
'Gelderse Fuchsia Info-site'-
 november
2008 |
